اهميّت «بسم اللّه»
در ميان اقوام و ملل مختلف، رسم است كه كارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خويش كه مورد احترام و علاقهى آنهاست، شروع مىكنند تا آن كار ميمون و
پرتوى از نور، ص: 27
مبارك گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحيح يا فاسد خويش عمل مىكنند.
گاهى به نام بت وطاغوتها وگاهى با نام خدا و به دست اولياى خدا، كار را شروع مىكنند. چنانكه در جنگ خندق، اوّلين كلنگ را رسول خدا صلى الله عليه و آله بر زمين زد. «1»
«بسماللَّه الرّحمن الرّحيم» سر آغاز كتاب الهى است. «بسماللَّه» نه تنها در ابتداى قرآن، بلكه در آغاز تمام كتابهاى آسمانى بوده است.
در سر لوحهى كار و عمل همهى انبيا «بسماللَّه» قرار داشت. وقتى كشتى حضرت نوح در ميان امواج طوفان به راه افتاد، نوح عليه السلام به ياران خود گفت: سوار شويد كه «بسماللَّه مجراها و مرساها» «2» حركت و توقّف اين كشتى با نام خداست. حضرت سليمان عليه السلام نيز وقتى ملكه سبا را به ايمان فراخواند، دعوتنامه خود را با جملهى «بسماللَّه الرّحمن الرّحيم» «3» آغاز نمود.
حضرت على عليه السلام فرمود: «بسماللَّه»، مايه بركت كارها و ترك آن موجب نافرجامى است.
همچنين آن حضرت به شخصى كه جملهى «بسماللَّه» را مىنوشت، فرمود: «جَوّدها» آن را نيكو بنويس. «4»
بر زبان آوردن «بسماللَّه» در شروع هر كارى سفارش شده است؛ هنگام خوردن و خوابيدن و نوشتن، سوارشدن، مسافرت وبسيارى كارهاى ديگر؛ حتّى اگر حيوانى بدون نام خدا سربرنده شود، مصرف گوشت آن حرام است؛ شايد رمزش آن باشد كه خوراك انسانهاى هدفدار و موحّد نيز بايد جهت الهى داشته باشد.
در حديث مىخوانيم: «بسماللَّه» را فراموش نكن؛ حتّى در نوشتن يك بيت شعر. رواياتى نيز در پاداش كسى است كه اوّلين بار «بسماللَّه» را به كودك ياد بدهد. «5»
سؤال: چرا در شروع هر كارى «بسماللَّه» و بردن نام خدا سفارش شده است؟
پاسخ: «بسماللَّه» آرم و نشانهى مسلمانى است و بايد تمام كارهاى هر مسلمان رنگ الهى داشته باشد. همانگونه كه محصولات و كالاهاى ساخت يك كارخانه، آرم و علامت آن كارخانه را دارد؛ خواه به صورت جزيى باشد يا كلّى. مثلًا يك كارخانه چينى سازى، علامت خود را روى تمام ظروف مىزند، خواه ظرفهاى بزرگ باشد يا ظرفهاى
______________________________(1). بحار، ج 20، ص 218.
(2). هود، 41.
(3). نمل، 30.
(4). كنزالعمّال، ح 29558.
(5). تفسيربرهان، ج 1، ص 43.