شناخت تئوری دستگاهای آوازی
از آنجا که مداحی نیز از دیدگاه فنی یک نوع آواز مذهبی است بنابر این تسلط یک مداح بر اکثر دستگاهها و آوازها و ردیفهای موسیقی سنتی بسیار در پیشبرد این هنر موثر خواهد بود.
بنابر این در این مبحث به معرفی تئوری دستگاههای آواز خواهیم پرداخت و بطور مثال و فقط برای آشنایی عزیزان قسمتهایی از آواز افشاری که توسط پیر غلام اهل بیت مرحوم ایزدی خوانده شده را برای استفاده دوستان قرار خواهیم داد.
موسيقي سنتي ايراني داراي هفت دستگاه و پنج آواز ميباشد . هفت دستگاه وسعت و استقلال از خود دارند اما پنج مجموعه ديگر كه از خود مستقل نميباشند آواز ناميده ميشونددر گذشته به همگي اينها مقامات دوازده گانه ميگفتند . چهار آواز از اين پنج آواز در دستگاه شور و يكي در همايون ميباشد .
هر دستگاه تعدادي گوشه دارد كه گوشه ها از خود استقلال ندارند.. تعداد گوشه ها به حدود 230 گوشه ميرسد .از آنجا كه 7 نت اصلي وجود دارد . بنابراين هر دستگاه ميتواند هفت گوشه اصلي نيز داشته باشد . كه هر گوشه بر يك نت بخصوص تاكيد دارد . ( درآمد)
۱- دستگاه شور ( ۱۵گوشه )
اين دستگاه به دليل تنوع از دستگاههاي بسيار مهم است و اغلب حزن انگيز است
آواز ابوعطا شامل۹ گوشه
آواز بيات ترک ( يا بيات زند ) شامل ۱۲گوشه
آواز دشتي شامل ۹ گوشه
آواز افشاري شامل ۹ گوشه
۲- دستگاه همايون شامل ۱۲گوشه
آواز اصفهان شامل۱۱گوشه
۳ - دستگاه سه گاه ( ده گوشه )
۴ - دستگاه چهارگاه ( ده گوشه )
۵ - دستگاه راست پنجگاه ( ۱۴گوشه ) ( از دستگاههاي قديمي موسيقي ايراني و مشابه ماهور )
۶ - دستگاه نوا ( ۱۴گوشه )